Auteur: dr. Henk-Jan Hoekjen. Foto’s: Gerd Altmann/Pixabay, Legrand, Lomans Totaalinstallateur.

Het is wellicht de belangrijkste trend in de huidige elektrotechnische sector: digitalisering. “Het is een evolutie die op dit moment aan het exploderen is”, zegt Jurgen van Zaelen, productmanager bij Legrand Benelux, specialist op het gebied van smart home-oplossingen. “En wij gaan natuurlijk mee in die trend. Het is voor ons bedrijf een strategisch punt: we zijn al jaren actief met het ontwikkelen van slimme producten voor de toepassing in woningen. Want slimme oplossingen hebben de toekomst” De stap naar een smart home hoeft volgens de Legrand-medewerker niet moeilijk en duur te zijn. “En smart home-producten bieden gebruikers grote voordelen”, beklemtoont Van Zaelen. “Het gaat dan om extra comfort en veiligheid, een lager energieverbruik en een groter gebruiksgemak.”

De door Van Zaelen geschetste ontwikkeling zien we momenteel marktbreed. Zo benadrukt men bij Somfy de voordelen van smart home-oplossingen op een viertal gebieden – comfort, bedieningsgemak, beveiliging en tijdsbesparing – en ook bij bijvoorbeeld Busch-Jaeger, Theben, ABB, Niko en vele andere leveranciers is men doordrongen van de vele voordelen die slimme oplossingen te bieden hebben in de gebouwde omgeving. Onderwerpen als ‘connectiviteit’en ‘Internet of Things’ staan sinds een aantal jaren hoog op de agenda in de elektrotechnische sector.

Ook bij installateurs is deze ontwikkeling natuurlijk niet onopgemerkt gebleven. Een bedrijf als Lomans Totaalinstallateur houdt de vinger nadrukkelijk aan de pols. “Dankzij het Internet of Things zullen over enkele jaren wereldwijd veel apparaten met het internet verbonden zijn”, aldus Grada Krukkeland namens Lomans. Zij wijst daarbij ook nadrukkelijk op de ontwikkeling in utilitaire gebouwen. “Die enorme toename in het aantal ‘connected’ apparaten is vooral te danken aan de zakelijke systemen die aan netwerken worden gekoppeld. Er komen steeds meer sensoren in gebouwen die allerlei informatie bijhouden en dit online verzamelen. Nu is al heel veel mogelijk, maar veel gebouwen zijn er nog niet klaar voor. Dit is de toekomst. We willen steeds meer gemak en alles via stem of een app bedienen.”

Laagdrempelig

Bij leveranciers van slimme producten probeert men installateurs in dit opzicht zo goed mogelijk bij te staan. Zowel in de zakelijke als in de ‘home’-markt hebben aanbieders de elektrotechnisch installateurs op het netvlies. “Onze oplossingen zijn makkelijk te installeren – zowel bedraad als draadloos op het bestaande net – makkelijk in gebruik dankzij een gebruiksvriendelijke app en steeds uitbreidbaar”, aldus Jurgen van Zaelen van Legrand over dit aspect. In het verleden, toen het toepassen van slimme systemen nog gebeurde onder de noemer ‘domotica’, werden innovaties door installateurs vaak als ingewikkeld ervaren. Maar op dit terrein zijn grote stappen gemaakt. “De toepassing van slimme systemen is veel laagdrempeliger geworden”, stelt Van Zaelen. “Oplossingen zijn veelal cloudgebaseerd en vragen geen IP-kennis. Het inregelen van de oplossingen is eenvoudig. De smart home-opties van Legrand zijn bovendien verenigbaar en uitstekend te integreren met veel andere merken.”

Vertrouwde kaders

“Installateurs zijn voor ons een belangrijke gesprekspartner omdat we alleen meerwaarde kunnen bieden aan de eindklanten wanneer ook de installatiesector op de hoogte is van de mogelijkheden die we kunnen bieden”, vervolgt Van Zaelen. “We zien het als een deel van onze rol om installateurs zo goed mogelijk te ondersteunen.”

Daarbij verheelt de Legrand-medewerker overigens niet dat er in de installatiesector wat dit betreft nog werk aan de winkel is. “Er wordt in die sector soms nog teveel in de vertrouwde kaders gedacht”, zegt hij over de bereidwilligheid van installatiebedrijven om zich de laatste ontwikkelingen op het gebied van slimme gebouwen eigen te maken. “Daarom werken wij hard om de installatiesector te sensibiliseren op het gebied van smart home-toepassingen.”

Ook bij andere aanbieders is men zich bewust van de noodzaak om de installatiesector te betrekken bij de laatste innovatieve trends op het gebied van verslimming van de gebouwde omgeving. Niet voor niets meldt Busch-Jaeger bijvoorbeeld expliciet op de eigen website dat systemen worden ‘ontworpen in overleg met de markt’.

Overigens is de installatiesector zélf natuurlijk ook volop actief op het gebied van kennisontwikkeling. Lomans Totaalinstallateur richtte bijvoorbeeld onlangs de Lomans Academy op (zie kadertekst). Grada Krukkeland: “We leiden onze huidige studenten eerst op voor de basis Elektrotechniek of Werktuigbouw. Afhankelijk van hun ontwikkeling, talenten en interesse kunnen zij zich daarna verder ontwikkelen in ‘intelligente technieken’ en slimme oplossingen.” Om installaties echt goed te laten werken, zijn er vakmensen nodig die de installaties kunnen aanleggen, inregelen, programmeren, afstemmen  en optimaliseren. “Dit zijn mensen met meer dan gemiddelde kennis”, benadrukt Krukkeland. “Naast techniek komt daar ICT-kennis bij kijken. Voor de toekomst van ons bedrijf zijn de thema’s ‘smart buildings’ en ‘smart solutions’ heel erg belangrijk.”

Connectiviteit

Er komt op dit gebied een groot aantal nieuwe producten en oplossingen op de markt. De door Legand-medewerker Van Zaelen genoemde ‘explosie’ van de evolutie op dit gebied komt bij Legrand – via dochterbedrijf Netatmo, die als ‘start up’ gespecialiseerd is in connectiviteit – bijvoorbeeld tot uiting in de recente introductie van een nieuwe assortiment van slimme schakelaars en contactdozen, die onder de naam Valena Next with Netatmo op de markt gebracht worden. “Met deze tools kunnen installateurs en hun klanten bedieningen van verlichting, rolluiken, verwarming en elektrische apparaten flexibel en naar eigen inzicht verplaatsen. Bovendien zorgt de integratie met spraakassistenten zoals Alexa, Google Home en Siri voor extra comfort.”
Ook op het gebied van bijvoorbeeld deurcommunicatie volgen de innovaties elkaar in raptempo op. Bij ABB brengt men in dit opzicht bijvoorbeeld met het systeem ABB-Welcome-video-binnenstation 4,3 op de markt. En bij Legrand introduceerde men recentelijk bijvoorbeeld ‘revolutionaire’ nieuwe Netatmo deurbel, die volgens de aanbieder gemak en veiligheid combineert. Beveiliging speelt ook een belangrijke rol in het nieuwe Busch-secure home-systeem van Busch-Jaeger, een draadloos beveiligingssysteem dat gebruik maakt van radio-technologie. “Radiotechnologie heeft het voordeel dat sensoren en beveiligingsvoorzieningen zijn aan te brengen waar ze daadwerkelijk nodig zijn”, aldus een woordvoerder. “Verder is het mogelijk om het beveiligingssysteem op afstand te bedienen via het internetportaal myBusch-Jaeger.”

Interessante periode

Het zijn slechts enkele voorbeelden van de vele ‘smart’ ontwikkelingen die steeds meer gevraagd gaan worden door woningbezitters en gebouweigenaren. “En precies daarom is het zo belangrijk dat installateurs zich op dit gebied informeren”, benadrukt Van Zaelen van Legrand nog eens. “Het is niet alleen belangrijk vanuit technische overwegingen, maar ook omdat het een gigantische groeimarkt is. Installateurs die zich goed informeren over de mogelijkheden, stellen hun economische toekomst veilig. Daarom zoeken wij voortdurend contact met de installatiemarkt. Eén-op-eén met bedrijven maar bijvoorbeeld ook via brancheverenigingen.”

De Legrand-medewerker stelt dat het einde van de stormachtige evolutie nog lang niet in zicht is. “We leven in een interessante historische periode”, zegt hij. “In feite staan we nog maar aan het begin van een gigantische ontwikkeling, waarbij data bijvoorbeeld steeds belangrijker zal worden.” Gebouwen zullen in de toekomst bijvoorbeeld uitgerust worden met een data-infrastructuur om een grotere hoeveelheid gegevens te verwerken, met slimme meters, en met accu’s. “Bij al deze ontwikkelingen speelt de installatiesector een sleutelrol.”

Team

Bij Lomans is men zich hiervan bewust. Bij het bedrijf is daarom een speciaal team opgericht dat zich helemaal bezighoudt met de integratie van uiteenlopende slimme systemen. “Dit team integreert alle installatiesystemen, zodat alles optimaal samenwerkt en doet waarvoor het bedoeld is”, legt Krukkeland uit. “Als totaalinstallateur zien we het toenemende belang van alles wat met datanetwerken en devices te maken heeft. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Over enkele jaren hebben we hele andere rollen binnen ons bedrijf, denk aan data-analisten en programmeurs. Steeds meer wordt er geautomatiseerd wat voorheen door de mens werd gedaan. Met de Lomans Academy bereiden wij onze medewerkers voor op die toekomst.”

MBO Amersfoort en Lomans bouwen samen aan morgen

Begin september is de Lomans Academy officieel van start gegaan. Daarmee zijn Lomans Totaalinstallateur en School voor Techniek van MBO Amersfoort een unieke samenwerking aangegaan. Met de Lomans Academy leidt de installateur haar eigen vakmensen op.

De eerste twintig leerlingen zijn begin september van start gegaan. Zij volgen aan de Lomans Academy een opleiding monteur of eerste monteur in de richting van elektrotechniek of werktuigbouw. Eén dag in de week krijgen zij, in samenwerking met MBO Amersfoort, les in de nieuwe theorie- en praktijklokalen bij Lomans in Amersfoort. Op de andere vier dagen werken ze mee op de werk- en bouwlocaties. De leerlingen zijn met de start van hun opleiding ook direct bij Lomans in dienst. Daarmee kiezen de jongeren niet alleen voor een opleiding, maar vooral voor hun toekomst. “Wij zijn trots op deze vorm van samenwerken, waarin we de beroepspraktijk en de vaktheorie samenbrengen. Dit is al jarenlang een groot speerpunt van MBO Amersfoort”, aldus Marlies Verkuijlen, voorzitter College van Bestuur MBO Amersfoort.