Hele keten aanspreken voor verstoring C2000

“De eerste signalen over de problemen kwamen in 2018 bij ons binnen”, vertelt Eddie Hut. “Radio-zendamateurs hoorden vreemde geluiden op hun apparatuur. Snel daarna kregen we meldingen vanuit het C2000-netwerk. Het ging dan met name om communicatieproblemen met portofoons aan de randen van het verzorgingsgebied. Onderzoek wees uit dat er een verband was met PV-installaties en dan met name installaties in het middensegment (installaties met vijftig tot vijfduizend panelen). Dat zijn dus vaak de wat grotere installaties op boerenschuren, detailhandel, scholen en industriële panden. Omdat PV-installaties op hoogte zijn geplaatst, verspreiden stoorsignalen zich verder via aansluitkabels. En omdat de storing ook waarneembaar was op het C2000-netwerk liep daarmee de dekkingsgraad van dit netwerk van politie, brandweer en andere hulpdiensten terug, hetgeen ook de aandacht trok van de politiek en toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer.”

Reciprociteit

Producenten en installateurs zijn verplicht om te voldoen aan Europese regelgeving voor wat betreft de apparatuur en installatie. De regelgeving inzake elektromagnetische compatibiliteit (EMC), te weten de EMC-richtlijn (2014/30/EU), Radioapparatenrichtlijn (2014/53/EU) en de implementatie hiervan in de Telecommunicatiewet. “Deze regelgeving gaat uit van reciprociteit, hetgeen wil zeggen dat een elektrisch apparaat niet onbedoeld storing mag geven op een ander elektrisch apparaat. Apparatuur die aan de EMC-richtlijn voldoet, verstoort niet, maar niet alle PV-installaties voldoen aan de EMC-richtlijn.”

Installatie

Bij de PV-panelen kan de installateur kiezen uit verschillende soorten omvormers: de micro-omvormer, de string-omvormer en de optimizer. “Het zijn niet de panelen die de storing veroorzaken, de storingsbron zit in eerste instantie vaak bij de energieregelaars in het systeem. Die moeten zo min mogelijk emissie afgeven. De energieregelaars moeten daarom voldoen aan de EMC-regels. Als Agentschap houden we hier toezicht op. We kijken daarbij naar de emissie van meerdere energieregelaars op één dak. De minimale eis die je kunt stellen is dat het een CE-gemarkeerde omvormer is. Maar dat is niet genoeg. De fabrikant is ook verplicht om goede installatievoorschriften te geven. In de praktijk blijkt de string-omvormer de minste problemen op te leveren, omdat energie per string geregeld wordt en er dus relatief weinig ‘regelaartjes’ zijn”, aldus de inspecteur Markttoezicht, die stelt dat er ook een verantwoordelijkheid ligt bij de installateur, want die moet de panelen met de bijbehorende bekabeling op de juiste manier installeren. En daar gaat het volgens de inspecteur Markttoezicht nog weleens mis. “Installateurs weten vaak wel vanuit de bliksembeveiliging dat je gelijkspanningskabels parallel moet leggen, met enige tussenruimte in verband met vlambogen. Dat is vanuit EMC minder bekend. Daarbij is het belangrijk om lussen in gelijkstroomkabels te voorkomen, want dat veroorzaakt storingen op andere apparaten. Ook kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, zoals het leggen van kabels in metalen buizen en goten voor een goede bescherming. Ook bestaat de mogelijkheid om extra EMC/EMI-filters te plaatsen en bij de in- en uitgangen van apparatuur ferrietkralen aan te brengen over de gelijkstroomkabels.”

Maar hoe kan het dat er nog altijd installateurs zijn die niet voldoen aan bovengenoemde installatievoorschriften? “Soms is het nonchalance of onwetendheid en soms ook is het zuinigheid door de kabel via de kortste weg vanuit het paneel naar de omvormer te laten lopen.”

Systeemdenken

De oplossing van het probleem ligt dus volgens Hut in eerste instantie bij de fabrikant en de installateur, maar daarmee kan de rest van de keten zijn verantwoordelijkheid niet ontlopen. “We zien nog te veel installateurs op het dak met onvoldoende kennis van zaken, maar we kunnen daar niet de volledige verantwoordelijkheid leggen. In dat kader spreken wij over systeemdenken, waarmee we bedoelen dat de hele keten verantwoordelijk is. Naast fabrikanten en installateurs speelt de groothandel een rol door goede voorlichting en de juiste installatievoorschriften mee te leveren. En ook de opleidingsinstituten kunnen nog beter werk afleveren. Bovendien moet er strenger toezicht komen op RVO-subsidies, bijvoorbeeld alleen subsidie aan partijen die de installatie volgens NEN 1010 hebben geïnstalleerd. Tot slot is er de opdrachtgever, die natuurlijk mag aannemen dat de installateur weet wat hij doet, maar controleer of hij een erkende installateur is en specialist in de installatie van PV-panelen. En ook of hij bekend is met het ‘lussenverhaal’. Uiteraard mag er alleen PV-apparatuur op de Europese markt worden gebracht met een CE-markering. En omdat we het hier hebben over opdrachtgevers uit het middensegment, mag je zeker verwachten dat zij met gekwalificeerde en goed opgeleide installateurs werken. Maar wij zien nog altijd dat teveel opdrachtgevers die hoofdzakelijk een prijsgedreven keuze maken. De installateur moet in ieder geval installeren volgens NEN 1010 en de installatievoorschriften van de fabrikant”, zegt Hut, die eraan toevoegt dat een samenvatting van installatievoorschriften te vinden is in NPR5310.

Tips voor een storingsarme PV-installatie staan op: www.agentschaptelecom.nl/onderwerpen/tips/voorkom-storingen-door-zonnepanelen