Wat betekent duurzaam in de Nederlandse installatiemarkt?
Maar wat wordt er hier eigenlijk bedoeld met duurzaam? Het is immers een ruim begrip. Het kan bijvoorbeeld ‘energiezuinig’, ‘grondstof besparend’ of ‘relatief milieuvriendelijk’ betekenen, maar een materiaal, product of gebouw kan ook duurzaam genoemd worden omdat het een erg lange levensduur heeft.
Die verschillende betekenissen kunnen wel eens tegenstrijdig zijn, bijvoorbeeld in het geval van beton. Het maken van beton kost veel energie en grondstoffen, en stoot veel CO2 uit, dus in die zin is het geen duurzaam bouwmateriaal. Maar als jouw betekenis van duurzaam gebaseerd is op een lange levensduur, dan kan je beton wel duurzaam noemen.
Het is dus belangrijk om te weten wat er met duurzaamheid wordt bedoeld, ook waar het gaat om de systemen en installaties die gebouwen duurzamer moeten maken. Welke betekenis heeft duurzaamheid in de Nederlandse installatiemarkt? Wat verstaan installateurs onder duurzaamheid en duurzame oplossingen? En geldt dat ook voor andere partijen die betrokken zijn bij installatieprojecten?
Die vragen beantwoorden we in dit artikel, dat gebaseerd is op informatie uit de European Electrical Installation Monitor, een continu onderzoek van USP Marketing Consultancy onder e-installateurs uit zeven landen (België, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Polen, Nederland en Spanje). Ieder kwartaal verschijnt een monitor rapport waarvoor 825 installateurs ondervraagd zijn over hun economische ontwikkelingen en over een wisselend thema. De data waarop dit artikel is gebaseerd, komt grotendeels uit het Q1 2022 rapport van de European Electrical Installation Monitor, dat duurzaamheid in de installatiesector als thema heeft.
‘Duurzaamheid volgens Nederlandse installateurs’
Energie en CO2
We hebben honderd Nederlandse installateurs gevraagd wat de belangrijkste eigenschappen zijn van een duurzame oplossing in de installatiemarkt. Het merendeel van de installateurs verbindt het begrip duurzaamheid met energie.
Enerzijds is volgens 37% van de installateurs een duurzame oplossing energie-efficiënt of energiebesparend. Anderzijds vindt een kwart dat duurzame oplossingen te maken hebben met het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, zoals zon- en windenergie. Hier is een product of oplossing dus duurzaam als het weinig energie verbruikt vergeleken met andere oplossingen, bijvoorbeeld LED verlichting. Ook is een oplossing duurzaam als het bijdraagt aan het gebruik van hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen.
Beide ideeën over duurzaam hebben uiteindelijk te maken met het verminderen van de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat kan immers door zuiniger met die energie te zijn, of door de uitstotende bronnen te vervangen voor hernieuwbare bronnen die geen broeikasgassen uitstoten.
Het is ook mogelijk dat, wanneer duurzaamheid wordt uitgelegd als energiezuinig of energiebesparend, installateurs meer denken aan het besparen van geld dan van CO2 uitstoot. Beide ideeën werden echter ook expliciet genoemd. Slechts zeven procent van de installateurs noemde ‘geld besparend’ als eigenschap van een duurzame oplossing, terwijl 11% een ‘lage CO2-voetafdruk’ noemde.
Materialen, afval en circulariteit
Naast energie-gerelateerde eigenschappen noemden installateurs een aantal eigenschappen die meer te maken hebben met hoe een product of systeem in elkaar zit en de materialen waar het van is gemaakt. Op de eerste plaats werd een lange levensduur genoemd door een op de vijf installateurs. Een product dat langer mee gaat, bijvoorbeeld door een betere kwaliteit van de materialen en onderdelen, hoeft minder vaak vervangen te worden, dus minder vaak geproduceerd te worden dan producten die eerder kapot gaan. Dat is beter voor het milieu, spaart grondstoffen en materialen uit, en reduceert afval.
Daarnaast werd door installateurs als eigenschap van duurzaamheid genoemd dat producten te hergebruiken zijn (genoemd door 12%), te recyclen zijn na gebruik (10%), of dat ze zijn gemaakt van gerecycled materiaal (6%). Dit zijn allemaal eigenschappen van duurzaamheid die te maken hebben met het reduceren van afval en het stimuleren van hergebruik van materialen. Daar raakt het begrip duurzaam met een circulaire manier van productie en gebruik van bouw- en installatiematerialen, waarbij in elke stap van het proces naar het minimaliseren van afval en verspilling, en het maximaliseren van hergebruik van alle materialen wordt gestreefd.
Een breed begrip, maar hoe denkt de rest er over?
Het feit dat installateurs veel verschillende belangrijkste eigenschappen van duurzaamheid noemen laat zien dat het soms een breed en moeilijk af te bakenen begrip kan zijn. De vraag is nu hoe andere partijen die van invloed zijn op het installatieproces denken over duurzaamheid? Voor we die vraag kunnen beantwoorden moeten we echter eerst weten wie die andere partijen zijn. Daarom hebben we de installateurs ook gevraagd welke partijen volgens hen het gebruik van duurzame oplossingen het meest stimuleren.
Partijen die duurzame oplossingen stimuleren
Twee partijen komen duidelijk naar voren. Ten eerste is er de regering, die bijvoorbeeld met subsidies duurzame oplossingen aantrekkelijker maakt, of door regelgeving het gebruik van duurzamere producten afdwingt. Daarnaast noemen installateurs hun klanten als grote drijvende kracht achter het gebruiken van duurzame oplossingen, wat op zich niet zo vreemd is. Die klanten maken uiteindelijk de beslissing voor een duurzame oplossing en betalen er ook voor.
Duurzaamheid volgens klanten’
Klanten hebben een eenzijdiger beeld van duurzaamheid
Omdat de klanten een flinke invloed hebben op het gebruik van duurzame oplossingen hebben we installateurs gevraagd waar die klanten op uit zijn als ze vragen om duurzame oplossingen. Uit de antwoorden blijkt dat klanten een minder breed beeld van duurzaamheid hebben.
Waar installateurs naast energie-gerelateerde eigenschappen van duurzame oplossingen nog een verscheidenheid aan betekenissen van duurzaam noemden, gaat het voor hun klanten toch vooral om die energiebesparende aspecten en om het gebruiken van hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast noemen redelijk wat installateurs nog twee eigenschappen van duurzame oplossingen waar hun klanten naar vragen, die eigenlijk de beweegredenen van die klanten een beetje weergeven.
Een lage CO2 voetafdruk wordt nog redelijk vaak genoemd, wat de meer idealistische beweegreden van het streven naar een schonere wereld weergeeft. Maar de eigenschap waar klanten volgens een op de vijf installateurs om vragen is het geldbesparende aspect van duurzame oplossingen. Gezien de huidige energieprijzen is het natuurlijk geen verrassing dat klanten zowel energiebesparing als geldbesparing belangrijk vinden.
Geld geeft de doorslag
Het bovenstaande laat zien dat het begrip duurzaam ook in de installatiemarkt op verschillende manieren wordt uitgelegd. Installateurs zelf associeren een verscheidenheid aan eigenschappen met duurzame producten of oplossingen. Hun klanten laten een wat duidelijker beeld van duurzaam zien, dat vooral gebaseerd is op energie-besparende aspecten of het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen, en ook aan de geldbesparende aspecten die daar het verlengde van zijn.
Duurzaamheid wordt vooral uitgelegd als ‘beter voor de werled en samenleving’, of het nu gaat om vermindering van verspilling, afval of uitstoot. Toch geeft geld volgens de installateurs de doorslag. Hoewel de geldbesparende eigenschappen van duurzame oplossingen niet hoog op hun lijst staan, geven ze wel aan dat kostenefficientie de belangrijkste aandrijver is voor het gebruik van duurzame oplossingen, en dat tegelijkertijd de hoge investeringskosten de grootste barriere vormen.
USP Marketing Consultancy BV is een marktonderzoeks- en adviesbureau dat onderzoek verricht naar en adviseert rond vraagstukken op het gebied van bouw, vastgoed en installatie. USP is continu actief in deze branches en werkt voor veel toonaangevende marktpartijen zoals brancheorganisaties, uitgevers, kennisinstituten, fabrikanten, handelsorganisaties, bouwbedrijven en installateurs. De installatiesector kenmerkt zich door ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en energiebesparing, ontwikkeling van nieuwe producten en concepten en het alsmaar belangrijker worden van de marketingfunctie. Voor meer informatie over USP; www.usp-mc.nl.