Nieuwe normcommissie Smart buildings wil breed positioneren
Tekst: Gerrit Tenkink
Foto’s: NEN (foto 1) , Bru-No (foto 2), Chrischesneau (foto 3)
“Want die installateur moet zijn organisatie voorbereiden op de toekomst. Hij moet weten wat hem op termijn te wachten staat”, zegt Oscar Deurloo werkzaam bij Signify en voorzitter van de normcommissie Smart buildings. “Al moet ik ook eerlijk zijn. Waar we het hier over hebben is momenteel vooral nog interessant voor de grotere bedrijven. Maar ontwikkelingen rondom smart buildings komen eraan en waarschijnlijk sneller dan gedacht.”
Smart buildings is een begrip dat de laatste jaren een flinke opmars heeft gemaakt. Smart buildings zijn gebouwen die zich door toepassing van slimme technologie kunnen aanpassen aan de behoeftes van gebruikers wat betreft comfort, veiligheid en efficiënt energie- en materiaalgebruik. Standaarden maken het mogelijk om deze verschillende systemen in en om gebouwen te laten samenwerken.
Scope
Voor een smart building is de functionaliteit van slimme gebouwautomatisering belangrijk. De normcommissie Smart buildings gaat zich bezighouden met de standaardisatie van gebouwgebonden infrastructuur voor communicatie en energiemanagement. Daaronder valt bijvoorbeeld standaardisatie van gebouwautomatiseringssystemen, gestructureerde bekabeling en de koppeling met energienetwerken (smart grids), waaraan het gebouw gekoppeld is. De verbindende factor is interconnectie: de koppeling van verschillende systemen. Deurloo: “De ontwikkeling rondom bekabeling is interessant. Als voor IT en gebouwautomatisering straks dezelfde bekabeling gebruikt gaat worden, dan is dat een verhaal waarvan de installateur ook moet weten. Datzelfde geldt voor bekabeling op maat. Voor een kleine licht- of bewegingssensor heb je maar een lichte bekabeling nodig. Binnen de commissie gaat we dit soort ontwikkelingen standaardiseren. Iets waar we ook op Europees niveau al mee bezig zijn.”
Energiebesparing
De nieuwe normcommissie bouwt voort op de kennis en ervaring van de bestaande normcommissie ‘Interconnection of information technology equipment’. NEN-consultant ICT Standaardisatie Sanne Jansweijer legt uit wat de meerwaarde van de nieuwe commissie is: “In Europa verbruiken gebouwen ongeveer 40 procent van onze energie. 36 Procent van de totale CO2-uistoot in Europa komt van gebouwen. Er moet dus wat gebeuren. Door gebouwen efficiënter te maken, kunnen we dus veel energie besparen. We kunnen 20 tot 30 procent energie besparen door een goede aansturing van gebouwsystemen en slimme maatregelen, zoals het afstemmen van verwarming en ventilatie op de weersvoorspelling en op de bezetting van het gebouw. Door installaties in gebouwen te laten communiceren met smart grids, kan vraag en aanbod van energie beter op elkaar worden afgestemd. Dat zorgt voor stabiliteit op het stroomnet én verlaging van energiekosten voor de gebouweigenaar en minder materiaalgebruik. Bijkomend voordeel: meer gebruikerscomfort.”
Eenduidig
Deurloo licht toe hoe het gebruik van standaarden kan bijdragen aan duurzaamheid. “Toekomstige wetgeving voor gebouwen als onderdeel van de Green Deal gaat meer eisen stellen aan de slimheid van gebouwen om de gebouw-energieprestatie te verbeteren. Naast goede isolatie draagt ook het automatiseren van de technische gebouwsystemen bij aan de vermindering van het energiegebruik. Het bepalen van de energiebesparing die gebouwautomatisering kan leveren, moet op een eenduidige manier uitgevoerd worden. Hiervoor zijn standaarden ontwikkeld waaraan deze normcommissie heeft meegeholpen.”
Kabelontwikkeling
Deurloo wijst daarbij op het belang van goede afstemming: “De gebouwautomatisering vereist communicatie tussen de verschillende gebouwsystemen, zoals verwarming, ventilatie, koeling, verlichting. Hiervoor is bekabeling nodig. Steeds vaker wordt hiervoor ICT-bekabeling gebruikt. Door gestandaardiseerde communicatie en nieuwe kabelontwikkelingen, kunnen we een deel van de bestaande kabels hergebruiken, terwijl we tegelijkertijd de functionaliteit ervan kunnen upgraden. Zo besparen we op het gebruik van koper en andere grondstoffen. Deze signaalbekabeling is onderdeel van de zogenaamde ‘gestructureerde bekabeling’ en ook hier hebben we binnen de normcommissie aandacht voor. In de toekomst is het ook nodig dat het gebouw kan communiceren met het elektriciteitsnetwerk. Dit is noodzakelijk om opwekking en verbruik op elkaar af te stemmen nu we in een transitie zitten naar groene energie. De communicatie tussen een smart building en het slimme elektriciteitsnetwerk (smart grid) vereist een gestandaardiseerde communicatie, zodat essentiële informatie uitgewisseld kan worden tussen gebouw en elektriciteitsnet. De normcommissie is actief betrokken bij de nieuwe Europese standaarden voor deze interface.”
De installateur
Zoals Deurloo al eerder in dit artikel aangaf: smart buildings is ook een ontwikkeling waar de installateur in toenemende mate mee te maken krijgt. Maar hoe blijft hij op de hoogte van de ontwikkelingen en waar haalt hij zijn kennis vandaan? Deurloo: “De eisen in de standaarden zijn algemeen en niet complex of fabrikantspecifiek. Het is de verwachting dat de wetgever deze standaarden gaat gebruiken om de slimheid van gebouw te bepalen. De fabrikanten van slimme systemen zullen hun systemen zo maken dat ze goed scoren in de ‘slimheidsmeting’. Zij zullen de installateurs bij de hand nemen en opleiden om hun systemen te kunnen installeren. Ik verwacht dat de installatie van dit soort systemen in toekomst eenvoudiger wordt. Er is nu al een aantal fabrikanten dat trainingen over deze materie geeft aan installateurs.”
Vliegende start
“De normcommissie Smart buildings bouwt voort op de normcommissie Interconnection of information technology equipment. De huidige leden hebben al veel ervaring met gebouwautomatiseringssystemen, gestructureerde bekabeling en energieafstemming met smart grids. De normcommissie Smart buildings kan hierdoor een vliegende start maken”, aldus Jansweijer. “We betrekken graag nieuwe marktpartijen bij dit initiatief. Installateurs, adviesbureaus en fabrikanten van gebouwautomatiseringssystemen en van kabels en connectors kunnen zich aansluiten bij deze normcommissie.”
Meer informatie over de normcommissie: 015 – 269 02 00, e-mail: kid@nen.nl.
Naam
‘Smart buildings, Intelligent buildings, Slimme gebouwen, intelligente gebouwen’. Het zijn termen die vaak door elkaar gebruikt worden. NEN kiest als titel voor de normcommissie ‘Smart buildings’, omdat dit begrip het meest is ingeburgerd. Op deze manier sluit de benaming zo goed mogelijk aan bij de markt.